بررسی داروی UDCA: منشأ، کاربردها و فواید

داروی UDCA را شاید قبلا در کیسه داروی اطرافیانتان دیده اید و یا ممکن است خودتان آن را استفاده میکنید. در این مقاله از سایت دکتر ابو‌ئی به بررسی این دارو میپردازیم.

UDCA چیست و نام آن از کجا آمده است؟

UDCA مخفف اسید اورسودوکسی کولیک (Ursodeoxycholic Acid) است که یک اسید صفراوی طبیعی محسوب می‌شود. این نام از واژه لاتین “Ursus” (به معنای خرس) گرفته شده است، زیرا این ترکیب ابتدا از صفرای خرس استخراج شد. خرس‌ها دارای اسیدهای صفراوی خاصی هستند که به آن‌ها کمک می‌کند چربی‌ها را بهتر هضم کنند و کبدشان در برابر آسیب‌های مختلف مقاوم‌تر باشد.

در گذشته، صفرا از خرس‌های وحشی استخراج و برای اهداف درمانی استفاده می‌شد، اما امروزه UDCA به‌صورت مصنوعی در آزمایشگاه تولید می‌شود و نیازی به استفاده از منابع حیوانی نیست.

کاربردهای پزشکی UDCA

UDCA یک داروی مهم در درمان بیماری‌های کبدی و صفراوی محسوب می‌شود. مهم‌ترین کاربردهای آن عبارتند از:

1. درمان سنگ‌های صفراوی کلسترولی
   • UDCA به حل کردن سنگ‌های صفراوی (به‌ویژه آن‌هایی که از کلسترول تشکیل شده‌اند) کمک می‌کند و می‌تواند جایگزینی برای جراحی در برخی بیماران باشد.
2. کاهش آسیب کبدی در بیماری‌های کبدی مزمن
   • این دارو به بیماران مبتلا به سیروز صفراوی اولیه (PBC) کمک می‌کند و باعث بهبود عملکرد کبد می‌شود.
   • در برخی موارد، برای درمان بیماری‌های دیگر مانند کلانژیت اسکلروزان اولیه (PSC) و کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) نیز استفاده می‌شود.
3. محافظت از کبد در برابر آسیب‌های دارویی و سمی
   • UDCA اثرات محافظتی روی کبد دارد و در مواردی که آسیب ناشی از داروهای سمی یا بیماری‌های خودایمنی باشد، تجویز می‌شود.

همچنین میتوانید دیگر مقاله‌های مدرسه‌ی پزشکی را مطالعه نمایید

مکانیسم اثر UDCA

• این دارو با تغییر ترکیب صفرا و کاهش غلظت کلسترول در کیسه صفرا، باعث حل شدن سنگ‌های صفراوی می‌شود.
• UDCA همچنین از سلول‌های کبدی در برابر آسیب‌های ناشی از صفراهای سمی و التهابات مزمن محافظت می‌کند.
• در برخی موارد، باعث بهبود جریان صفرا در بدن شده و از تجمع مواد مضر در کبد جلوگیری می‌کند.

عوارض جانبی و نکات مصرف

UDCA معمولاً به‌خوبی تحمل می‌شود، اما برخی از عوارض جانبی آن شامل موارد زیر است:

• اسهال یا مشکلات گوارشی خفیف
• حالت تهوع
• در برخی موارد، افزایش آنزیم‌های کبدی در ابتدا

این دارو باید تحت نظر پزشک مصرف شود و برای همه بیماران مناسب نیست، به‌ویژه افرادی که سنگ‌های صفراوی کلسیفیه دارند.

نتیجه‌گیری

UDCA یک داروی مهم با منشأ تاریخی جالب است که ابتدا از صفرا خرس‌ها استخراج شد و امروزه به‌صورت مصنوعی تولید می‌شود. این دارو در درمان بیماری‌های کبدی و صفراوی نقش مهمی دارد و به بیماران مبتلا به سنگ‌های صفراوی، سیروز صفراوی و کلانژیت اسکلروزان کمک می‌کند. با توجه به اثرات محافظتی بر کبد، تحقیقات جدیدی در حال بررسی استفاده گسترده‌تر از آن در درمان بیماری‌های مختلف است.

💊 اگر تجربه‌ای از مصرف UDCA دارید، می‌توانید با پزشک خود درباره مزایا و عوارض احتمالی آن مشورت کنید.