سینوزیت باکتریال: علل، علائم و تفاوت با سینوزیت ویروسی

سینوزیت باکتریال (Rhinosinusitis) به التهاب یا عفونت سینوس‌ها گفته می‌شود که معمولاً با علائمی مانند گرفتگی بینی، درد صورت، ترشح بینی و کاهش حس بویایی همراه است. این بیماری ممکن است توسط عوامل ویروسی، باکتریال یا به‌ندرت قارچی ایجاد شود. شناخت تفاوت‌های بین سینوزیت باکتریال و ویروسی اهمیت زیادی در درمان و پیشگیری از مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها دارد. در این مقاله از سایت دکتر ابوئی به بررسی موضوع سینوزیت میپردازیم. در ادامه همراه ما باشید.

سینوزیت باکتریال چیست؟

سینوزیت باکتریال زمانی ایجاد می‌شود که باکتری‌ها باعث عفونت سینوس‌ها شوند. این نوع از سینوزیت نسبت به فرم ویروسی نادرتر است اما معمولاً شدیدتر و طولانی‌مدت‌تر بوده و نیاز به درمان با آنتی‌بیوتیک دارد.

عوامل ایجادکننده

شایع‌ترین باکتری‌های عامل سینوزیت باکتریال عبارتند از:

• Streptococcus pneumoniae
• Haemophilus influenzae
• Moraxella catarrhalis

علائم سینوزیت باکتریال

علائم معمول سینوزیت باکتریال شامل موارد زیر است:

• تب بالا (معمولاً بیش از ۳۸ درجه)
• درد و فشار شدید در صورت یا دندان‌ها (به‌ویژه در ناحیه گونه یا پیشانی)
• ترشحات غلیظ و چرکی بینی (زرد یا سبز)
• تداوم علائم بیش از ۱۰ روز بدون بهبود
• تشدید مجدد علائم پس از بهبودی اولیه (“سینوزیت دو مرحله‌ای”)

سینوزیت ویروسی چیست؟

سینوزیت ویروسی رایج‌ترین نوع سینوزیت است و معمولاً در پی یک سرماخوردگی ایجاد می‌شود. این نوع از سینوزیت معمولاً خودبه‌خود بهبود می‌یابد و نیازی به آنتی‌بیوتیک ندارد.

علائم سینوزیت ویروسی

• تب خفیف یا بدون تب
• گرفتگی بینی و ترشحات شفاف یا رنگی
• سردرد خفیف
• بهبود تدریجی علائم طی ۵ تا ۱۰ روز

جهت مشاهده بهتر جدول در تلفن همراه، گوشی خود را به حالت افقی بگیرید.

تفاوت‌های اصلی بین سینوزیت باکتریال و ویروسی

آیا ترشحات سبز یا زرد نشان‌دهنده سینوزیت باکتریال است؟

پاسخ کوتاه: نه لزوماً.

برخلاف باور عمومی، ترشحات بینی با رنگ زرد یا سبز به‌تنهایی نشان‌دهنده عفونت باکتریال نیستند. در واقع، ترشحات رنگی می‌توانند در اثر پاسخ ایمنی بدن به ویروس‌ها نیز ایجاد شوند. رنگ سبز ناشی از حضور گلبول‌های سفید مرده (نوتروفیل‌ها) و آنزیم‌هایی مانند مایلوپراکسیداز است که در هر دو نوع عفونت (ویروسی یا باکتریال) ممکن است دیده شود.

بنابراین، پزشکان برای تشخیص نوع سینوزیت تنها به رنگ ترشحات اکتفا نمی‌کنند، بلکه الگوی زمانی علائم، شدت آن‌ها و دیگر نشانه‌ها را نیز در نظر می‌گیرند.

🔎 در چه مواردی ممکن است آزمایش یا تصویر‌برداری لازم باشد؟

سینوزیت مزمن (علائم بیش از ۱۲ هفته ادامه دارند)

• CT اسکن سینوس‌ها (بهترین روش تصویربرداری برای ارزیابی سینوزیت مزمن)
• بررسی آناتومی سینوس‌ها و انسدادها
• در صورت نیاز به جراحی یا بررسی دقیق‌تر

عدم پاسخ به درمان یا شک به عوارض

• اگر علائم با درمان مناسب بهبود نیابند، یا بدتر شوند
• پزشک ممکن است آزمایش خون یا تصویربرداری تجویز کند

شک به عفونت باکتریال شدید

• ممکن است در برخی موارد شدید، نمونه‌گیری از ترشحات بینی برای کشت میکروبی لازم شود (معمولاً در بیمارستان یا توسط متخصص گوش و حلق و بینی انجام می‌شود).

بیماران با نقص ایمنی، دیابت یا زمینه بیماری‌های مزمن

• ارزیابی دقیق‌تر با تصویربرداری یا آزمایشات خون ممکن است مورد نیاز باشد.

آزمایش‌هایی که گاه انجام می‌شوند (در شرایط خاص):

آشنایی با آزمایشگاه رادمان فردیس

درمان سینوزیت باکتریال

در صورت تشخیص سینوزیت باکتریال، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند آموکسی‌سیلین یا آموکسی‌سیلین/کلاوولانات تجویز کند. درمان معمولاً ۵ تا ۷ روز در بزرگسالان و ۱۰ تا ۱۴ روز در کودکان طول می‌کشد.

علاوه بر آن:

• استفاده از داروهای ضداحتقان بینی
• شست‌وشوی بینی با محلول سالین
• مصرف مایعات فراوان
• استفاده از داروهای ضد درد مانند استامینوفن یا ایبوپروفن

نتیجه‌گیری

سینوزیت باکتریال معمولاً شدیدتر، طولانی‌تر و با علائم مشخص‌تری مانند تب بالا و درد شدید همراه است. در مقابل، سینوزیت ویروسی شایع‌تر بوده و در اغلب موارد بدون نیاز به درمان خاصی بهبود می‌یابد. مشاهده ترشحات سبز یا زرد به تنهایی نشانگر عفونت باکتریال نیست و نباید مبنای شروع آنتی‌بیوتیک‌تراپی قرار گیرد. برای تشخیص صحیح و درمان مناسب، ارزیابی بالینی توسط پزشک الزامی است.

دریافت نوبت مطب دکتر سعید ابوئی در فردیس