داخلی

پزشکی داخلی: نقش، حوزه‌ها، بیماری‌ها و اهمیت آن در مراقبت سلامت

مقدمه

پزشکی داخلی (Internal Medicine) یکی از پایه‌ای‌ترین و گسترده‌ترین شاخه‌های پزشکی است که به پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری‌های داخلی بزرگسالان می‌پردازد. پزشک داخلی به‌عنوان یک متخصص جامع‌نگر، سلامت اعضای مختلف بدن را بررسی کرده و به بیماران کمک می‌کند تا بیماری‌های مزمن، پیچیده یا چندعضوی را کنترل کنند.

پزشکان داخلی نه‌تنها در درمان بیماری‌ها، بلکه در مدیریت سلامت طولانی‌مدت، غربالگری، مشاوره تغذیه، و هدایت بیماران برای پیگیری‌های تخصصی‌تر نقش کلیدی دارند.

پزشک داخلی کیست و چه کاری انجام می‌دهد؟

پزشک داخلی، متخصصی است که پس از طی دوره پزشکی عمومی، حداقل ۴ سال آموزش تخصصی در زمینه بیماری‌های داخلی دیده است. برخلاف جراحان، پزشکان داخلی بیشتر با درمان دارویی، مراقبت‌های غیرجراحی و مشاوره‌های تخصصی سروکار دارند.

وظایف پزشک داخلی شامل:

• تشخیص دقیق بیماری‌ها از طریق معاینه و آزمایش
• تجویز دارو یا اقدامات درمانی مناسب
• پایش بیماری‌های مزمن مانند دیابت، فشار خون، چربی خون، تیروئید
• ارجاع بیمار به فوق تخصص در صورت نیاز (مثلاً قلب، گوارش، کلیه، غدد و…)
• تنظیم داروهای همزمان بیماران مسن یا دارای چند بیماری
• غربالگری سرطان‌ها یا بیماری‌های پنهان در مراحل اولیه

بیماری‌هایی که پزشک داخلی تشخیص و درمان می‌دهد

پزشکی داخلی گستره‌ای بسیار متنوع دارد و تقریباً تمام اعضای بدن را شامل می‌شود. مهم‌ترین بیماری‌هایی که پزشک داخلی با آن‌ها سروکار دارد عبارت‌اند از:

1. بیماری‌های قلبی و عروقی

• فشار خون بالا (Hypertension)
• بیماری‌های عروق کرونر
• نارسایی قلبی
• آریتمی‌ها (اختلالات ریتم قلب)

2. بیماری‌های گوارشی

• ریفلاکس معده به مری
• زخم معده و اثنی‌عشر
• سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)
• بیماری‌های کبدی (مانند کبد چرب یا سیروز)

3. بیماری‌های تنفسی

• آسم
• برونشیت مزمن
• بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD)
• عفونت‌های ریوی مانند ذات‌الریه

4. بیماری‌های کلیوی

• عفونت‌های ادراری
• نارسایی مزمن کلیه
• سنگ کلیه
• اختلالات الکترولیتی

5. بیماری‌های غدد درون‌ریز و متابولیک

• دیابت نوع ۱ و ۲
• اختلالات تیروئید (کم‌کاری، پرکاری)
• چاقی و سندرم متابولیک
• افزایش چربی خون

6. اختلالات خونی

• کم‌خونی‌ها (فقر آهن، مگالوبلاستیک، تالاسمی)
• اختلالات انعقادی
• پلاکت پایین یا بالا

7. بیماری‌های عفونی

• تب، آنفلوآنزا
• کرونا
• تب تیفوئید
• عفونت‌های گوارشی یا ریوی

8. بیماری‌های روماتیسمی و خودایمنی

• آرتریت روماتوئید
• لوپوس
• نقرس
• واسکولیت‌ها

تفاوت پزشک داخلی با پزشکان دیگر

روش‌های تشخیص مورد استفاده در پزشکی داخلی

پزشکان داخلی با کمک ابزارهای متنوع و تحلیل بالینی دقیق، به تشخیص صحیح می‌رسند:

🔬 آزمایش‌های تشخیصی:

• خون، ادرار، مدفوع
• تست عملکرد کبد و کلیه
• آزمایش تیروئید، قند خون، HbA1c
• بررسی چربی خون، الکترولیت‌ها

🖥 تصویربرداری:

• سونوگرافی شکم، تیروئید
• رادیوگرافی قفسه سینه
• نوار قلب (ECG)
• اکوکاردیوگرافی
• CT و MRI در موارد خاص

🔍 غربالگری‌ها:

• بررسی سرطان روده (تست خون مخفی در مدفوع، کولونوسکوپی)
• غربالگری دیابت و فشار خون در افراد پرخطر
• چکاپ سالیانه بیماران مزمن

نقش حیاتی پزشک داخلی در بیماران مزمن

بیمارانی که از دیابت، فشار خون بالا، نارسایی قلبی، بیماری‌های کلیوی، چربی خون یا چند بیماری مزمن همزمان رنج می‌برند، نیاز به پزشک داخلی دارند که:

• داروها را تنظیم و تداخل‌ها را مدیریت کند
• برنامه غذایی و فعالیت بدنی را تنظیم کند
• عوارض احتمالی را به‌موقع تشخیص دهد
• ارجاع به متخصصان مرتبط را در زمان مناسب انجام دهد
• با رویکرد جامع، وضعیت کلی بیمار را زیر نظر داشته باشد

چه زمانی باید به پزشک داخلی مراجعه کرد؟

• احساس درد یا ناراحتی مزمن در قفسه سینه، شکم یا مفاصل
• تنگی نفس یا سرفه طولانی‌مدت
• کاهش وزن بی‌دلیل
• افزایش ناگهانی یا کاهش فشار خون
• خستگی مفرط یا ضعف عمومی
• تب‌های مکرر یا عفونت‌های بدون علت واضح
• بررسی چکاپ‌های دوره‌ای سالانه

چکاپ‌هایی که پزشک داخلی پیشنهاد می‌دهد

• فشار خون، قند خون، چربی خون
• سلامت قلب و عروق (نوار قلب، اکو)
• عملکرد کلیه و کبد
• سلامت تیروئید
• غربالگری سرطان در سنین بالا
• تست تراکم استخوان (در زنان و مردان بالای ۵۰ سال)

مراقبت‌های لازم برای حفظ سلامت داخلی بدن

• رعایت تغذیه سالم (کم‌چرب، کم‌نمک، پر از فیبر)
• فعالیت بدنی منظم
• پرهیز از دخانیات و الکل
• کنترل استرس
• خواب کافی
• مراجعه منظم برای چکاپ
• مصرف داروها طبق تجویز و بدون خوددرمانی

نتیجه‌گیری

پزشکی داخلی، هسته‌ی اصلی مراقبت از بزرگسالان است و متخصص داخلی، پزشک مرجع برای طیف گسترده‌ای از بیماری‌هاست. با مراجعه منظم به پزشک داخلی، می‌توان از پیشرفت بیماری‌های خاموش جلوگیری کرد، درمان‌های مناسب‌تری دریافت کرد و سلامت کلی بدن را حفظ نمود.