هپاتیت (انواع، علائم و درمان آن)
هپاتیت به معنی التهاب کبد است و می‌تواند دلایل مختلفی از جمله ویروس‌ها، مصرف الکل، داروها، بیماری‌های خودایمنی یا اختلالات متابولیک داشته باشد. این التهاب می‌تواند خفیف و موقت باشد یا به سمت آسیب مزمن و نارسایی کبدی پیشرفت کند. کبد عضو حیاتی بدن است که در فرآیندهای گوارشی، دفع سموم، ذخیره مواد مغذی و تولید پروتئین‌ها نقش کلیدی دارد. بنابراین، آسیب به آن می‌تواند تمام بدن را تحت تأثیر قرار دهد.
علائم هپاتیت
علائم هپاتیت بسته به نوع و شدت آن متفاوت است. در برخی موارد، فرد ممکن است بدون هیچ علامتی باشد، به‌ویژه در مراحل اولیه بیماری.
✅ علائم عمومی هپاتیت شامل موارد زیر است:
- خستگی و ضعف عمومی
- تب خفیف
- تهوع و استفراغ
- درد در ناحیه فوقانی شکم (به ویژه سمت راست)
- از دست دادن اشتها
- ادرار تیره‌رنگ
- مدفوع روشن‌رنگ
- زردی پوست و چشم‌ها (یرقان)
- درد مفاصل
- خارش پوست
انواع هپاتیت وعلل آن
هپاتیت را به دو دسته‌ی کلی تقسیم می‌کنند:
✅ هپاتیت ویروسی:
شایع‌ترین نوع هپاتیت است که توسط ویروس‌های مختلف ایجاد می‌شود. انواع اصلی آن عبارت‌اند از:
- هپاتیت A از طریق آب و غذای آلوده منتقل می‌شود. معمولاً حاد و موقتی است و به ندرت مزمن می‌شود.
- هپاتیت B از طریق خون، روابط جنسی و ازمادر به جنین منتقل می‌شود. می‌تواند حاد یا مزمن باشد.
- هپاتیت C عمدتاً از طریق تماس با خون آلوده منتقل می‌شود. خطر مزمن شدن آن بسیار بالاست.
- هپاتیت D فقط در افرادی که قبلاً به هپاتیت B مبتلا شده‌اند رخ می‌دهد.
- هپاتیت E مانند نوع A از طریق آب و غذای آلوده منتقل می‌شود، اما در زنان باردار می‌تواند بسیار خطرناک باشد.
✅ هپاتیت غیر ویروسی:
- هپاتیت الکلی: در اثر مصرف زیاد و مکرر الکل ایجاد می‌شود.
- هپاتیت دارویی: ناشی از مصرف داروهایی است که برای کبد سمی‌اند (مثلاً دوز بالای پاراستامول).
- هپاتیت خودایمنی: سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت‌های کبدی حمله می‌کند.
- هپاتیت ناشی از بیماری‌های متابولیک: مانند بیماری ویلسون یا هموکروماتوز.
درمان هپاتیت
روش درمان بستگی به نوع هپاتیت و شدت بیماری دارد:
✅ درمان هپاتیت A و E
معمولاً خودبه‌خود بهبود می‌یابند و نیاز به درمان خاصی ندارند. استراحت، رژیم غذایی مناسب و جلوگیری از مصرف الکل کافی است.
✅ درمان هپاتیت B و C
در صورت مزمن بودن، داروهای ضد ویروسی مانند اینترفرون و داروهای خوراکی مانند سوفوسبوویر تجویز می‌شود. هدف درمان، کنترل ویروس و جلوگیری از آسیب بیشتر به کبد است.
✅ درمان هپاتیت خودایمنی:
معمولاً از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مثل کورتیکواستروئیدها استفاده می‌شود.
✅ هپاتیت دارویی یا سمی:
قطع مصرف دارو یا عامل سمی و در برخی موارد بستری فوری لازم است.
پیشگیری از هپاتیت
پیشگیری نقش بسیار مهمی در کنترل این بیماری دارد:
- واکسیناسیون برای هپاتیت A و B
- رعایت بهداشت فردی و شستن دست‌ها
- پرهیز از مصرف غذای نپخته یا آلوده
- استفاده از سرنگ‌های استریل و وسایل شخصی
- داشتن رابطه جنسی ایمن
- اجتناب از مصرف الکل و داروهای بدون نسخه پزشک