سندرم کورنیلا د لانگ (CdLS) - دکتر سعید ابوئی مهریزی

سندرم کورنیلا د لانگ (Cornelia de Lange Syndrome – CdLS) یک اختلال ژنتیکی نادر است که رشد فیزیکی، ذهنی و رفتاری را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این سندرم نخستین بار توسط دکتر کورنیلا د لانگ، متخصص کودکان هلندی، در سال ۱۹۳۳ توصیف شد. میزان بروز آن تخمین زده می‌شود که بین ۱ در هر ۱۰٬۰۰۰ تا ۳۰٬۰۰۰ تولد زنده باشد. در این مقاله از سایت دکتر ابوئی به سندرم سندرم کورنیلا د لانگ میپردازیم، در ادامه همراه ما باشید.

ویژگی‌های بالینی سندرم کورنیلا د لانگ (Clinical Features)

ویژگی‌های صورت:

سینوفریز (Synophrys): به‌هم پیوستن ابروها در خط میانی.
مژه‌های بلند و ضخیم.
بینی کوتاه با سوراخ‌های بینی به سمت پایین.
لب بالایی نازک، لب پایینی برجسته.
فک پایین کوچک (Micrognathia).
گوش‌های پایین‌تر از محل معمول و فرم غیرطبیعی.

تأخیر رشد:

رشد داخل رحمی (Intrauterine Growth Retardation).
قد و وزن کمتر از صدک‌های طبیعی بعد از تولد.

ناهنجاری‌های اندام:

کوتاهی اندام فوقانی (مخصوصاً بازو یا ساعد).
انگشتان اضافی (Polydactyly) یا فقدان انگشت (Oligodactyly).
مفاصل سفت یا محدودیت حرکتی.

اختلالات ذهنی و رفتاری:

تأخیر در گفتار.
درجات مختلف عقب‌ماندگی ذهنی (از خفیف تا شدید).
رفتارهای اوتیسم‌مانند (Autistic-like behaviors).

مشکلات سیستمیک:

ناهنجاری‌های قلبی (مانند نقص دیواره بین بطنی – VSD).
ناهنجاری‌های کلیوی.
رفلاکس معده‌به‌مری (GERD).
مشکلات شنوایی (کم‌شنوایی انتقالی یا عصبی-حسی).
مشکلات بینایی (مانند نزدیک‌بینی یا تنبلی چشم).

علت‌شناسی (Etiology)

CdLS ناشی از جهش در ژن‌هایی است که در چسبندگی کروماتین و تنظیم رونویسی ژنتیکی دخیل هستند:

جهت مشاهده بهتر جدول در گوشی همراه، آن را به حالت افقی نگه دارید

ژن درگیر	ویژگی	نوع وراثت
NIPBL (بیشتر موارد)	پروتئینی که در کمپلکس Cohesin نقش دارد	اتوزومال غالب
SMC1A	کروموزوم X	وابسته به X
SMC3	کمپلکس Cohesin	اتوزومال غالب
RAD21	ارتباط با Cohesin	اتوزومال غالب
HDAC8	کنترل ساختار کروماتین	وابسته به X

در اکثر موارد، این جهش‌ها de novo هستند (یعنی به صورت جدید در فرد ایجاد شده‌اند و از والدین به ارث نرسیده‌اند).

تشخیص سندرم کورنیلا د لانگ (Diagnosis)

تشخیص مبتنی بر سه محور است:

معاینه بالینی

بر اساس ظاهر فیزیکی (صورت مشخصه، ناهنجاری‌های اندام، تأخیر رشد).

آزمایش‌های ژنتیکی

توالی‌یابی نسل جدید (NGS) یا آزمایش پنل ژنتیکی برای شناسایی جهش‌های NIPBL، SMC1A، SMC3، RAD21 و HDAC8.
در صورت شک بالینی قوی اما تست ژنتیک منفی، می‌توان از آزمایش‌های MLPA یا Array CGH برای کشف حذف‌های کوچک (microdeletions) استفاده کرد.

سایر ارزیابی‌های تکمیلی

اکوکاردیوگرافی برای بررسی مشکلات قلبی.
بررسی‌های شنوایی و بینایی.
تصویربرداری MRI مغز در صورت وجود اختلالات عصبی.

پیشگیری از سندرم کورنیلا د لانگ (Prevention)

مشاوره ژنتیک (Genetic Counseling)

اگرچه بیشتر موارد CdLS تصادفی هستند، در مواردی که والدین حامل جهش باشند، ریسک تکرار وجود دارد.
آزمایش ژنتیکی والدین در صورتی که فرزندی با CdLS داشته باشند توصیه می‌شود.

غربالگری پیش از تولد

در خانواده‌های با سابقه CdLS و جهش شناخته شده، می‌توان با آمنیوسنتز یا نمونه‌برداری از پرزهای کوریونی (CVS)، DNA جنین را آزمایش کرد.
در سونوگرافی‌های دقیق (Anomaly Scan)، نشانه‌هایی مانند تأخیر رشد جنینی، ناهنجاری اندام فوقانی و ویژگی‌های غیرطبیعی صورت ممکن است قابل تشخیص باشند، ولی قطعی نیستند.

آشنایی با آزمایشگاه رادمان فردیس

درمان و مراقبت (Management)

درمان قطعی

درمان قطعی برای CdLS وجود ندارد. درمان بر مدیریت علائم متمرکز است:

مراقبت‌های پزشکی:

درمان مشکلات گوارشی (مانند GERD با دارو یا جراحی).
مداخلات شنوایی (سمعک یا جراحی).
اصلاح ناهنجاری‌های ارتوپدی در صورت نیاز.

توانبخشی:

گفتاردرمانی، کاردرمانی و فیزیوتراپی برای ارتقای مهارت‌های حرکتی و ارتباطی.
درمان‌های روانشناختی و رفتاری به خصوص برای مشکلات اوتیسمی و پرخاشگری.

مداخلات آموزشی:

آموزش‌های ویژه متناسب با سطح یادگیری کودک.
پشتیبانی در محیط‌های مدرسه با استفاده از مربیان آموزش‌دیده.

پیش‌آگهی (Prognosis)

بسته به شدت علائم، پیش‌آگهی متفاوت است. در موارد خفیف‌تر، افراد می‌توانند زندگی نسبتاً مستقلی داشته باشند، در حالی که در موارد شدید، نیاز به مراقبت‌های مادام‌العمر دارند. امید به زندگی معمولاً کاهش نمی‌یابد مگر در صورت وجود مشکلات شدید قلبی یا ریوی درمان‌نشده.

جمع‌بندی

سندرم کورنیلا د لانگ یک اختلال چندسیستمی با طیف بالینی گسترده است که نیازمند تشخیص زودهنگام، مراقبت چندتخصصی، و پشتیبانی خانوادگی قوی است. با پیشرفت‌های ژنتیکی در شناسایی و تشخیص، امکان غربالگری قبل از تولد نیز فراهم شده، هرچند پیشگیری از جهش de novo هنوز ممکن نیست.