سنگ کیسه صفرا

 

کیسه صفرا یک اندام کوچک گلابی شکل در سمت راست شکم و درست زیر کبد است که مایعی به نام صفرا را در خود نگه می‌دارد. اگر این مایع غلیظ شود، به آن سنگ کیسه صفرا گفته می‌شود. مشخص نیست چه چیزی باعث تشکیل سنگ کیسه صفرا می‎‌شود. پزشکان فکر می‏‌کنند سنگ کیسه صفرا ممکن است زمانی ایجاد شود که صفرای شما حاوی کلسترول بیش از حد است.

سنگ کیسه صفرا چیست؟

صفرا به طور معمول در روده کوچک ترشح می‏‌شود. در واقع هدف اصلی کیسه صفرا ذخیره صفرا است که بعد از غذا در روده کوچک ترشح می‎شود تا به هضم غذا کمک کند. سنگ‎‌های صفراوی توده‌های غلیظی از ماده‌ای به نام صفرا هستند. صفرا از کلسترول، بیلی‌روبین (محصول تجزیه گلبول‌های قرمز خون) و نمک‌های صفراوی ساخته شده است. سنگ کیسه صفرا زمانی تشکیل می‎‌شود که این اجزا به خوبی متعادل نباشند و غلیظ‎تر از حالت طبیعی شوند.

علائم شایع

  • درد ناگهانی و شدید در قسمت فوقانی یا راست شکم (معمولاً بعد از خوردن غذای چرب)

  • تهوع و استفراغ

  • نفخ و سوءهاضمه

  • زردی پوست یا چشم‌ها در موارد انسداد مجاری صفراوی

علل تشکیل سنگ صفرا

  • غلظت بالای کلسترول یا بیلی‌روبین در صفرا

  • تخلیه ناکامل کیسه صفرا

  • چاقی یا کاهش وزن سریع

  • سابقه خانوادگی سنگ صفرا

  • بارداری یا استفاده از داروهای هورمونی

انواع سنگ صفرا

  1. سنگ‌های کلسترولی: شایع‌ترین نوع که اغلب از کلسترول تشکیل شده‌اند.

  2. سنگ‌های رنگدانه‌ای: کوچک و تیره، حاوی بیلی‌روبین بیشتر، معمولاً در بیماری‌های کبدی دیده می‌شوند.
  3. سنگ های ترکیبی

روش های تشخیص :

  • سونوگرافی شکم (روش اول و ترجیحی)
  • آزمایش خون برای بررسی عفونت یا عملکرد کبد

  • MRI یا CT Scan در موارد خاص

روش های پیشگیری از بروز سنگ کیسه صفرا:

  • افزایش مصرف سبزیجات و میوه جات
  • کاهش مصرف الکل و دخانیات
  • تعدیل وزن و جلوگیری از چاقی و افزایش وزن
  • انجام فعالیت های ورزشی و داشتن فعالیت جسمانی در طول روز حتی مدت زمانی کوتاه ولی منظم
  • کاهش مصرف غذاهایی که پرچرب هستند و کلسترول زیادی دارند.
  • برای پیشگیری از بارداری تا جایی که امکان دارد از روش های غیر دارویی استفاده کنید.

روش های درمان:

  • در موارد بی‌علامت: معمولاً نیازی به درمان نیست.

  • در موارد علامت‌دار:

    • جراحی لاپاراسکوپیک برای برداشتن کیسه صفرا (Cholecystectomy)

    • در موارد خاص، درمان دارویی برای حل کردن سنگ‌ها

    • استفاده از ERCP در موارد انسداد مجرای صفراوی

در صورت تجربه دردهای شکمی مکرر، خصوصاً پس از خوردن غذا، بهتر است با پزشک مشورت کنید. تشخیص به‌موقع می‌تواند از عوارضی مانند التهاب کیسه صفرا یا پانکراتیت پیشگیری کند